Omzien in verwondering.

Als je schuld ontkent, hoef je geen boete te doen. Een waarheid die als een paal boven water staat, tot het moment waarop het tegendeel aan het licht komt. En dan zijn niet alleen de rapen gaar, maar loop je ook nog de kans dat door die ontkenning er sprake is geweest van een vorm van meineed. Bewust hebt gelogen, terwijl je onder ede stond. Hoe vaak komt dit voor? Eerlijk gezegd geen idee, maar als ik soms de uitspraken van een rechtbank tegenkom, bekruipt mij geregeld dit gevoel. Misdaad en straf van Dostojevski als voorloper van de psychopathologie waarbij ook vormen van pseudologica fantastica naar voren zouden kunnen komen. Mensen met een bijzonder rijke fantasie die zodanig met de werkelijkheid aan de loop gaan, dat je geneigd bent om dat als waarheid te gaan omarmen.

Of dit nu het simpele reptielenbrein betreft, of dat er sprake is van een fantasie verweven met de werkelijkheid, overeind blijft staan dat alleen de persoon in kwestie daar antwoord op zou kunnen geven. Of dat een raadsheer in al zijn oprechtheid de zaken anders weet voor te stellen dan dat dit de werkelijke gang van zaken is geweest. Het valt immers niet mee om iemand een bekentenis te ontlokken, het zwijgrecht dat een belangrijke rol kan gaan spelen en waar oprechtheid wordt verondersteld, er toch sprake is geweest van een vorm van bedriegen. Hoe ik op dit onderwerp kom? Wanneer ik lees dat een vriendenclub er niet voor schroomt om een vechtpartij met een andere groep aan te gaan, waarbij slachtoffers te betreuren zijn en zich dan voor een rechtbank dienen te verantwoorden, het advocaten zijn die het tegendeel naar voren brengen.

Dat onder die groep er mensen waren die probeerden als een soort van vredesstichter van zich te laten horen, maar niet te beroerd waren om een steentje bij te dragen. Agressie onder de noemer dat drank daar een rol in speelde. En dat het geheugen het geregeld af liet weten. Een andere voostelling van zaken wordt voorgeschoteld en dat elkaar dekken ook een rol kan spelen. Het heeft wat weg van de huidige politiek: het wegkijken waardoor je niet de kans krijgt om in een situatie terecht te komen waarbij jouw verantwoordelijkheid naar voren komt. Het zijn niet alleen die dagelijkse dingen, die dingen die je met plezier doet maar meer de dingen die je het liefst uit de weg zou blijven gaan. Wegkijken en niet veel later omzien in verwondering.

Maar of die verwondering dan blijvend is?